Cultuur omvat alle gemeenschappelijke waarden, normen, rituelen en idealen van een groep. Cultuur is een medium, een conditie voor gemakkelijke interactie. Juist nu de grote ideologieën lijken te hebben afgedaan, zijn alle andere culturele elementen belangrijker dan ooit in de verbinding en interactie tussen individuen.
Tegenover cultuur als bindend element staan cultuurverschillen. Nog steeds lijken onbegrip, desinteresse en stigmatisering vaak te bestaan wanneer het individu geconfronteerd wordt met cultuurverschillen. In Nederland zijn de meningen verdeeld over de wijze waarop de verschillende culturen in dit land gewaardeerd moeten worden. Elders in de wereld zorgen cultuurverschillen voortdurend voor onoplosbare conflicten tussen individuen, bevolkingsgroepen en staten.
Uitgangspunt van dit symposium is dat de diversiteit van culturen een meerwaarde in zich draagt. Wij denken dat het veel meer gebruik maken van de verschillende culturen een verrijking zou zijn voor zowel het individu als de groep. Verrijking, omdat de confrontatie met andere culturen een goede spiegel is in de beschouwing van de eigen cultuur. Tevens een vooruitgang door meer gebruik te maken van elementen uit andere culturen. De geschiedenis kent hiervan vele voorbeelden. Culturen die worden gebouwd op andere culturen. De grote bloei in de zeventiende eeuw in Nederland mede dankzij de grote instroom van vele verschillende culturen. In onze directe omgeving kunnen de vele verschillende culturen die in Nederland voorkomen wellicht op een fundamenteler niveau een grotere bijdrage leveren dan tot nu toe gebeurt. Afrika en Azië bijvoorbeeld hebben ons meer te bieden dan alleen goedkope producten.
Een aantal actuele maatschappelijke tendensen is hierbij naar onze mening van belang. Meer dan ooit heeft elk individu de vrijheid om zijn eigen persoonlijkheid te vormen uit een groot aanbod van waarden, normen en rituelen. De wereldwijde mogelijkheden van reizen, de media en internet stellen ons hiertoe steeds meer in staat.
Tegenover deze individuele culturele versnippering bestaat ook weer een verschijnsel van globalisering. De nationale staten zullen steeds minder de belangrijkste grens vormen van culturen. Daarnaast neemt met name in Europa de regionalisering steeds meer toe. Naast de organisatorische veranderingen zal dit ook een toenemende invloed hebben op de nationale culturen.
Bezig zijn met cultuurverschillen gebeurt vanuit de eigen cultuur. Dit impliceert een normatieve houding en daarmee een onvermijdelijke beperking. Een grotere meerwaarde proberen te halen uit cultuurverschillen zal, wanneer dit op een pragmatische manier gebeurt, echter snel leiden tot het vervallen in achteloosheid en onverschilligheid. De volgende vragen zijn in dit licht belangrijk.
Wat is het belang van cultuur en wat is het belang van cultuurverschillen? Waar is het normatieve van de eigen cultuur nuttig en noodzakelijk? En waar is het schadelijk?
Hoe groot is de invloed van de leider op de groep in het sturen en veranderen van fundamentele waarden en normen? Welke mogelijkheden zijn er in de opvoeding, het onderwijs, de media en de kunst om mensen te leren op een betere manier met cultuurverschillen om te gaan?
Leidt de toenemende culturele individualisering niet juist tot een grotere mogelijkheid voor het individu om meer voordeel te halen uit de verschillen?
Een belangrijk onderwerp, waaraan de Veerstichting naar onze mening niet voorbij mag gaan. Interessant ook, omdat de studenten van nu met betrekking tot dit thema wellicht een heel andere visie hebben dan de huidige vormgevers van de maatschappij.
Bestuur
Eva Elias
Thomas de Groen
Pleun Wijffels
Koen Strous
Barend Mees
Partners
Cultiveer